مقاله حاضر می کوشد با استعانت از مباحث نظری و اطلاعات تجربی به دست آمده از تحقیق وندالیسم در تهران به ادامه بحثی تحلیلی پیرامون ویژگیهای افراد وندال بپردازیم و مطابقت این ویژگیها را با ویژگیهای وندال های مطالعه شده در جوامع دیگر به منظور حصول به مشابهت در الگوهای رفتاری بزهکارانه دریابیم و با ارائه مدتی نظری‘ تمایل به رفتار وندالستیک را تحت تأثیر عواملی در نظر بگیریم.
با کاربرد روش پیمایشی و با استفاده تکنیک پرسشنامه هدایت شده از 192 نفر وندال بین سنین 10 تا 25 سال که از بین 403 نوجوان نگهداری شده در دارلتأدیب ها‘ مراکز بازپروری‘ کانونهای اصلاح و زندانهای شهر تهران و به طریق نمونه گیری طبقه ای با دقت احتمالی مطلوب (05/0=d) و ضریب اطمینان 95% (96/1=t) انتخاب شده بودند؛ اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید.
نتایج تحقیق حاکی از آن بود که وندال های تحت مطالعه از حیث پایگاه اجتماعی – اقتصادی والدین‘ گروه سنی‘ جنسیت‘ وضعیت مهاجرت‘ وضعیت آموزشی‘ مطلوبیت شرایط خانوادگی‘ تجارب نخستین دوران کودکی‘ نحوه جامعه پذیری و تربیت اجتماعی‘ نوع گروههای عضویتی‘ الگوی گذران اوقات فراغت‘ نحوه سرپرستی عاطفی‘ سیستم های پاداش و مجازات‘ خلق و خو‘ انتظارات‘ موضع گیریها‘ و رفتارها با نوجوان و جوانان غیر وندال متفاوت بوده اند.
نتایج به دست آمده از کاربرد مدل تبینی و تحلیلی از طریق رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر نیز نشان می دهد که میل به وندالیسم متأثر از عوامل متعددی است که در شبکه ای از روابط علّی با یکدیگر به سر می برند و کل تغییرات آن از مجوع متغیرهای علت حاصل می شود. در این مدل احساس بی هنجاری‘ احساس اجحاف‘ اختلال در روابط و شرایط خانوادگی و آموزشی‘ رضایت فرد از زندگی را متأثر و متقابلاً احساس انتقامجویی و در نهایت گرایش به خشونت و وندالیسم را در فرد تقویت می کند.
)