در این مقاله سعی شده است تا ایده اساسی امام خمینی در رابطه با لزوم ارتقای سطح اعتماد اجتماعی و مشارکت جویی، به مثابه رویکردی در سیاستورزی در ایران مورد تأمل قرار گیرد. از دید ایشان در صورت گسترش مشارکت آگاهانه و توأم با اعتماد به نفس مردم، حقوق و تعهدات برابر و متقابل بین آحاد مردم و دستگاه حکومتی برقرار شده و روابط قدرت از شکل عمومی و یکسویه (از بالا به پایین) تبدیل به همکاری متقابل جامعه و نهاد سیاسی میگردد. به تبع این وضعیت شهروندان در قالب افراد برابر، با یکدیگر مرتبط میشوند. امام خمینی به نقد نظراتی میپردازد که توده را خیره سر و معجب دانسته و اعتقادی به سپردن کارها به بخشها و انجمنهای مردمی و غیردولتی ندارند. اما صرفاً به نظریهپردازی اکتفا نکرده و به عنوان رهبر سیاسی درگیر در امور، راهبردهای عملی ارایه داده و در تحقق آنها میکوشد. بدیهی است که ترسیم خطوط چنین جامعهای با ویژگی مشارکت جویی به معنای نفی نهاد سیاسی، که یکی از نهادهای مهم در هر جامعه جهت نیل به اهداف سیاسی میباشد، نیست، بلکه توجه به این امر است که چنانچه کنشهای سیاسی و اجتماعی معطوف به شبکههایی با میزان «خودبودگی» بالا باشد، که در بین آنها اعتماد به توانمندی خود و دیگران وجود دارد، جامعه مدنی آسانتر به فرصتهای متصور نایل میگردد، و حکومت نیز مسؤولیت خود ر در زمینهسازی برای شکلگیری این خواست انجام میدهد.
)