بنا بر نظریه گذار‘ در مرحله اول دوران گذار باید شاهد 1- تقلیل تدریجی سطح مرگ و میر 2- ثبات نسبی سطح باروری و در نتیجه 3- افزایش در نرخ رشد جمعیت باشیم. یافته های این تحقیق به خوبی موافق این انتظارهاست:
1- امید زندگی به هنگام ولادت که در حوالی سال 1300 در حدود 25 سال بوده به تدریج افزایش پیدا کرد و در سال 1365 به حدود 60 سال رسید.
2- برآورد نرخ خام ولادت ایران در حوالی سال 1300‘ در حدود 43 در هزار در سال‘ پس از 65 سال در سال 1365 هم باز در همان حدود (43/3) به دست آمد. بنابراین‘ صرفنظر از تغییرات جزئی و بطئی‘ سطح باروری در این دوره باید بالنسبه ثابت باشد.
3- در نتیجه افزایش فاصله بین سطح کاهنده مرگ و میر و سطح بالنسبه ثابت باروری در این دوره‘ نرخ رشد طبیعی هم از 5 درهزار در سال در حدود 1300 تا تقریباً 32 در هزار در دهه 1355-65 افزایش پیدا کرد.
در پایان‘ کوشیدیم جمعیت افزوده را بر حسب مؤلفه های جمعیتی تغییر(باروری‘ مرگ و میر‘ و مهاجرت) تجزیه کنیم. البته‘ همان طور که انتظار می رفت‘ سطح کاهنده مرگ و میر عامل اصلی رشد جمعیت ایران در این دوره بود. در واقع مشارکت این عامل در تکوین جمعیت افزوده که در سال 1320 در حدود 4/82 درصد بود به تدریج بالا رفت و در سال 1365‘ با حذف مهاجرت‘ به 2/96 درصد رسید.
)