2024-03-29T04:38:53Z
https://jnoe.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3660
نامه علوم اجتماعی
-
-
1385
28
2
ابهامزدایی از منطق موقعیت
علی
پایا
کارل پوپر، فیلسوف اتریشی الاصل مقیم انگلیس، آنچه را که با عنوان "منطق موقعیت" یا "تحلیل موقعیت" معرفی کرده به منزله یک ابزار روششناسانه (متدولوژیک) برای علوم اجتماعی و انسانی در نظر گرفته است. در مقاله ذیل، ضمن معرفی نقادانه رهیافت پوپر و اشاره به کاستیهای احتمالی آن، کوشش میشود تا قرائت سازگاری از مدل "منطق موقعیت یا تحلیل موقعیت"، به عنوان یک مدل تبیینکننده و مناسب برای فهم متأملانه در حوزة علوم اجتماعی و انسانی، ارائه شود. تاکید این مدل بر مفاهیمی همچون موقعیت و شرایط، نهادها و برساختههای اجتماعی، حیث التفاتی ، کنش و عمل، عقلانیت، معنا، و نقش ظرف و زمینه در فهم امور، رویدادها و متون است. به اعتبار نقشی که مدل "تحلیل موقعیت یا منطق موقعیت" در وحدتبخشی میان رهیافتهای تبیینکننده مختلف، از جمله مدلهای علّی، مدلهای متکی به تعمیمهای قانونـ مانند، تبیینهای متکی به نقش شخصیت، و تفسیرهای متکی به متن (هرمنیوتیک) بازی میکند، مدلی فراگیر و کارآمد است که در قیاس با برخی از مدلهایی که در حوزه علوم اجتماعی و انسانی مورد استفاده قرار میگیرد از این مزیت اضافی نیز برخوردار است که یافتهها و دعاویاش عینی و نقدپذیر و متعلق به حیطه عمومی هستند.
برساختههای اجتماعی
حیثالتفاتی
ظرف و زمینه
عقلانیت
کنش و عمل
مدل علی
2006
11
22
https://jnoe.ut.ac.ir/article_18916_c204d5fa3714c7c583e140ae4be98e8c.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1385
28
2
پوزیتیویسم و جامعهشناسی در ایران
حسین
کچویان
جلیل
کریمی
این مقاله حاصل مطالعهای است در باب ماهیت رویکرد غالب بر جامعهیشناسی در ایران، که طبق فرضیة آغازین آن، سنت پوزیتیویستی است. مقاله با بررسی تجربی مقالات جامعهشناختی نامه علوم اجتماعی، رسالههای کارشناسی ارشد جامعهشناسی و طرحهای انجام شده در موسسة تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران سعی دارد این فرض را آزمون کند. در پایان آنچه حاصل میشود بیانگر غلبه تحقیقات پیمایشی کمّی است که خود در چارچوب رویکرد پوزیتیویستی میگنجد. با اینحال به نظر میرسد مقتضیات و ملزومات روشهای کمّی نیز به طور شایسته رعایت نشده است. همچنین دریافتیم که جامعهیشناسی در ایران, به مرور زمان از مطالعات بیشتر بنیادی و کیفی به سوی مطالعات عمدتاً کاربردی و کمّی حرکت کرده است.
پوزیتیویسم
پیمایش
تجربهگرایی
روششناسی
عینیگرایی
غلبه پوزیتیویسم
فراغت ارزشی
نقد
وحدت علم
2006
11
22
https://jnoe.ut.ac.ir/article_18917_101f7d8eaa8f1c404c232bc7eec8c61c.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1385
28
2
بررسی نگرش اعضای هیأت علمی نسبت به علل مهاجرت نخبگان به خارج از کشور
unknown
تحقیق حاضر به بررسی نگرش اعضای هیئت علمی در باره دلایل مهاجرت نخبگان علمی به خارج از کشور میپردازد و در توجه به دو دسته از عوامل رانشی (دافعههای داخلی) و عوامل کششی (جاذبههای خارجی) طراحی گردیده است. نوع تحقیق توصیفی بوده و جمعیت مورد مطالعه آن را کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه مازندران تشکیل میدهد. نتایج حاصل از این نظرسنجی نشان میدهد که عواملی نظیر «عدم توجه اجتماعی به ارزش فعالیتهای علمی؛ نبود تسهیلات لازم برای پژوهش، پایین بودن حقوق و دستمزد و احساس وجود تبعیض و نابرابری» به طور «خیلی زیاد» و «زیاد» به عنوان عوامل رانشی در مهاجرت نخبگان علمی به خارج از کشور مؤثر هستند. عوامل سیاسی مانند «وجود فشارهای سیاسی و نبود آزادی در ابراز عقیده» اهمیت چندانی در نظر اعضای هیئت علمی نداشته است. نتایج این تحقیق همچنین نشان میدهد «امکانات مادی و رفاهی بهتر برای زندگی، ارتقاء رشد علمی و حرفهای، وجود فرصتهای شغلی بهتر، دسترسی به دستمزد بیشتر، آسایش روانی و اجتماعی بهتر برای خود و خانواده، علاقه به زندگی در یک جامعه بدون احساس تبعیض و نهایتاً ارتباط بهتر تخصص با نیازهای جامعه خارجی» به ترتیب در دیدگاه اعضای هیئت علمی به عنوان عوامل کششی قلمداد شدند.
ایران
عوامل رانشی و کششی مهاجرت
مهاجرت نخبگان
نگرش اعضای هیئت علمی
2006
11
22
https://jnoe.ut.ac.ir/article_18918_cdefe5b6d1e81db3cee3882da5ee95a2.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1385
28
2
ادبیات و نظریة نظام چندگانه: نقش اجتماعی نوشتار
بهزاد
برکت
ادبیات، ارتباط خود با جامعه را گاه به صورت آشکار و گاه به صورت پنهان بیان میکند. حتی زمانی که نویسنده نیت پرداختن به مسائل اجتماعی را ندارد، متن، به سبب شبکة پیچیدة دلالتهایش با حیات اجتماعی ارتباط مییابد. از نظر فرمالیستهای روس شکل یک متن ادبی، گویاترین بیان تعامل متن و جامعه است و حتی زمانی که محتوای اثر رابطهاش را با جامعه پنهان میکند، شکل ادبی نمایانگر این رابطه است. ساختگرایان فرانسوی با تعمیق آرای فرمالیستها، تحلیل "نوشتار" یا همان شیوة بیان خاص نویسنده را بهترین بازنمایی تعامل اثر ادبی و جامعه به شمار آوردند. بر این اساس، بررسی "نوشتار"، بهترین شیوة فهم رابطة میان ادبیات و جامعه است. در عین حال، بدیهی است که این بررسی به یک چارچوب نظری نیازمند است که تبیین رابطة دوسویة کارکردهای ادبی و اجتماعی را از جمله وظایف خود به شمار آورد؛ بنابراین استناد به "نظریة نظام چندگانة" ایتامار اون زهر در تحقیق حاضر در این راستا توجیهپذیر است. باید دانست که این نظریه، نوعی رویکرد "عام" به مهمترین عرصههایی است که حیات فرهنگی جوامع را شکل میدهند، از اینرو تعامل ادبیات و جامعه را صرفاً در کلیات آن مطرح میکند و ردیابی این تعامل در "نوشتار ادبی" وظیفهای است که انجام آن را مقالة حاضر به عهده گرفته است
تعامل فرهنگی
دلالتهای متکثّر
شبکة نمادین
نظام چندگانه
نوشتار
2006
11
22
https://jnoe.ut.ac.ir/article_18919_4f8a6bf6b1ff7aa1d5dd98ca57094578.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1385
28
2
جوانان و هنجارهای رسمی و غیررسمی موسیقی پاپ
وحید
قاسمی
سید آیتالله
میرزایی
مقالة حاضر به مطالعة موسیقی در زمینة اجتماعی آن میپردازد. در این مقاله از میان انواع موسیقیهایی که جوانان ایران بدان گرایش دارند، موسیقی پاپ به دلیل توجه گستردة جوانان به آن مورد بررسی قرار میگیرد. نویسندگان این مقاله با مطالعة جایگاه دو نوع موسیقی پاپ غیرمجاز و مجاز در خرده فرهنگ جوانان ایران قصد دارند دلایل توجه جوانان به این دو نوع موسیقی را بررسی نمایند. اطلاعات این پژوهش به روش پیمایشی در تابستان 1381 از بین جامعة جوانان شهر اصفهان و با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. با این وجود از مطالعة اسنادی نیز برای گردآوری برخی استنادات ـ به ویژه در ارتباط با بحث خردهفرهنگ جوانان ـ بهره جستهایم. نتایج این پژوهش نشان میدهد جوانان شهر اصفهان گرایش بیشتری به موسیقی پاپ غیرمجاز دارند و آن را شادتر از موسیقی پاپ مجاز میدانند و برخی شباهتهای موسیقی پاپ مجاز به موسیقی پاپ غیرمجاز را میتوان از دلایل گرایش جوانان به موسیقی پاپ مجاز دانست.
جامعهشناسی موسیقی
فرهنگ جوان
موسیقی پاپ غیرمجاز
موسیقی پاپ مجاز
هنجارهای غیررسمی
2006
11
22
https://jnoe.ut.ac.ir/article_18920_c6c20f2b9418f0e6d2f82bbf0fc4e086.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1385
28
2
انحراف اجتماعی جوانان در آیینة پژوهشها
مسعود
گلچین
مقالة حاضر، پیرامون این سؤال مهم میباشد که رفتار انحرافی و کجروی اجتماعی نوجوانان و جوانان تابع و مرتبط با چه عوامل و شرایطی است؟ در این نوشتار کوشش شده است تا سؤال مزبور با کاوش در پژوهشهای انجام شدة مرتبط با بزهکاری جوانان به کمک فن تحلیل ثانوی پاسخ داده شود. پژوهشهای مذکور پس از غربالگری لازم به تعداد 57 پژوهش محدود شدند و براساس ملاکهای شکلی و محتوایی از پیش تعیین شدهای، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و در مجموع 12 پژوهش برای ارزیابی نهایی انتخاب شد. در این پژوهشها در مجموع 965 دختر و 2459 پسر و بر روی هم جمعیتی بالغ بر 3424 نفر مورد مطالعه قرار گرفتهاند. این امر، ارزش این مطالعه و نتایج حاصل از پژوهشهای مزبور را بیشتر معلوم میسازد. نتایج نشان میدهد: 1) کجروی و بزهکاری نوجوانان تحت تأثیر یا در رابطه با عواملی همچون جنس، سن، پایگاه اجتماعی خانواده، درجة مذهبی بودن والدین، میزان تماس افراد با دوستان کجرو، عضویت در گروههای بزهکاری، وضعیت تحصیلی، میزان تعلق به مدرسه، میزان شرکت والدین در جلسات انجمن اولیاء و مربیان است. 2) متغیرهایی که بیشترین تکرار و تأیید را در ارتباط با ایجاد، زمینهسازی و تقویت رفتار انحرافی و بزهکاری نوجوانان داشتهاند به ترتیب عبارتند از: پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، میزان ارتباط نوجوان با گروه دوستان ناهمنوا و تمایل و عضویت در آن گروهها، نوع و میزان نظارت و کنترل والدین بر رفتار نوجوانان و میزان گسیختگی و نابسامانی خانواده. 3) تقریباً در همة انواع کجروی، پسران بیش از دختران مرتکب رفتار انحرافی شدهاند.
آسیب اجتماعی
انحراف
بزهکاری
جرم
جوانان و نوجوانان
کجروی
ناهمنوایی
2006
11
22
https://jnoe.ut.ac.ir/article_18921_4335e14bdb19710600fd3f8a4ccb35e4.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1385
28
2
شکلگیری سرمایه اجتماعی و فراتحلیل عوامل موثر بر آن
محمدجواد
ناطقپور
سیداحمد
فیروزآبادی
در این مقاله به بررسی مفهوم و نظریههای شکلگیری سرمایه اجتماعی پرداخته شده و با روش فراتحلیل، تعدادی از پژوهشهای انجام شده در مورد سرمایه اجتماعی در ایران بررسی شد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد متغیرهای سن، تحصیلات، تاهل، شاغل بودن و درآمد به جز با عنصر اعتماد با سایر عناصر سرمایه اجتماعی اعم از آگاهی و توجه به امور عمومی، اعتماد، مشارکتهای رسمی و غیررسمی رابطه مستقیم دارد. و مردان در آگاهی و توجه به امور عمومی و مشارکت رسمی نقش بیشتری نسبت به زنان دارند و مشارکت غیررسمی زنان بیشتر میباشد و در میزان اعتماد تفاوتی بین زن و مرد دیده نمیشود.
سرمایه اجتماعی
شاخصهای سرمایه اجتماعی
شکلگیری سرمایه اجتماعی
فراتحلیل سرمایه اجتماعی
2006
11
22
https://jnoe.ut.ac.ir/article_18922_75c52e83ca1d80ba5f9a028e99a37678.pdf