2024-03-29T03:30:15Z
https://jnoe.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3443
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
نگرش ایرانیان نسبت به غرب: بررسی تجربی در ایران
تقی آزاد
ارمکی
رابطه ایران و غرب دراین مقاله که براساس روش پیمایشی (حجم نمونه 1200 در سطح ایران) انجام شده با تأکید بر دیدگاه تحلیل روانی اجتماعی اریک فروم و کنش متقال نمادی بلومر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق حکایت از وجود نگرش منفی مردم ایران در کل نسبت به غرب دارد‘ زیرا شکل گیری رابطه غرب با ایران بیشتر در عرصه های اقتصادی و سیاسی مبتنی بر سودجویی‘ سلطه و دشمنی بوده است. به میزانی که افراد از این عرصه ها به دور بوده و یا نسبت به آنها حساسیت کمتری داشته اند‘ نگرش مثبت تری به غرب نشان داده اند.
ایران
تحلیل اجتماعی
رابطه بین فرهنگی
سرمایه داری
غرب
کنش اجتماعی
کنش متقابل اجتماعی
نگرش
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15065_17dd10eda5491a1ffc822e58cebcf155.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
فرهنگ توسعه در ادبیات کرد
مصطفی ازکیا (با همکاری سلیمان پاک سرشت
)
این مقاله‘ تحقیقی در جهت آگاهی از میزان تأثیر متغیرهای فرهنگی در ادبیات کردی است. گزینش کردها از میان سایر اقلیتهای قومی ایران‘ ناشی از وجود جوهره بکر فرهنگ اصیل ایرانی در ادبیات و فرهنگ این قوم است.
جامعه آماری این پژوهش‘ 3800 ضرب المثل کردی است که از میان آنها به شیوه تصادفی 1800 ضرب المثل انتخاب و مطالعه شده است. فرضیه کلی این تحقیق‘ عبارت از این است که شمار عوامل و متغیرهای فرهنگی منفی در ضرب المثلهای کردی‘ بیشتر از متغیرها و مضامین مثبت است.
نتایج این پژوهش بر خلاف فرضیه تحقیق بیانگر افزونی تعداد متغیرها و مضامین فرهنگی مثبت نسبت به متغیرها و مضامین فرهنگی منفی است. این امر نشان می دهد که بر خلاف تصور اندیشمندانی که با اعتقاد به وجود عوامل و باورهای منفی در ادبیات و فرهنگ کشورههای جهان سوم و تأکید بر این نکته به عنوان مهمترین عامل توسعه نیافتگی در این کشورها‘ به تحلیل دلایل توسعه نیافتگی کشورهای مزبور پرداخته اند. جامعه مورد مطالعه – به عنوان نمونه کوچکی از مجموعه گسترده جوامع جهان سوم از زیرساختها و نگرشهای فرهنگی مثبتی برخوردار است.
بیگانگی اجتماعی
پذیرش اختیار و آزادی بشر
تشویق کار
تصور نعمت محدود
تقدیر گرایی
دنیاگرایی
قناعت و ساده زیستن
مذمت فقر
مشارکت اجتماعی
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15066_f3d796bc720e5b8c4cfda7d7036a3a84.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
کاربرد زبانهای محلی در ایران
مهدی
امانی
در این مقاله کاربرد زبانهای محلی ایران براساس سرشماری سال 1365 و آمارگیری نمونه ای سال 1372 بررسی و نتایج آماری افرادی که به زبانهای محلی و یا به زبان فارسی حرف می زنند به صورت جدولهایی نشان داده شده است. از جمله نتایج این بوده که درسال 1365 و 1372 درصد افرادی که فارسی نمی دانسته اند به ترتیب 3/17 و 7/12 درصد از کل جمعیت کشور بوده است. این موضوع را با درصد بی سوادان هر استان می توان سنجید و اینکه وقتی درصد بی سوادان هر استان‘ که ساکنان آن به یک زبان محلی حرف می زنند‘ بیشتر باشد‘ درصد کسانی که در آن استان زبان فارسی نمی دانند نیز بیشتر است و به عکس.
اختلاف دو جنس
بی سوادی
بی سوادی وجمعیت
جمعیت
زبان فارسی
زبانهای محلی
ضریب همبستگی
نرخ فرابومی محلی
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15067_4ace20412182f50abf9a0a1c82bc8668.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
پژوهشی در چگونگی تفسیر مقدمه ابن خلدون
غلامرضا
جمشیدیها
به تقریب می توان گفت که حدود یک قرن و نیم از ترجمه کامل مقدمه ابن خلدون به زبان فرانسوی می گذرد. از آن پس تاکنون علاوه بر اینکه این کتاب به زبانهای مختلف ترجمه شده بلکه محتوی آن نیز محل بحث و گفتگو میان صاحبان فکر و اندیشه بوده است. استادان‘ دانشجویان و محققان هر یک با دیدگاههای مختلف محتوی مقدمه را بررسی کرده اند و بر نو و ابتکاری بودن اندیشه ابن خلدون صحه گذاشته اند. با وجود این همه مفسران اندیشه ابن خلدون‘ او و مقدمه اش را در یک مرتبه و جایگاهی علمی قرار نمی دهند.
گروهی ابن خلدون را پیشگام و حتی بنیانگذار بعضی از رشته های علوم اجتماعی‘ از جمله جامعه شناسی‘ می دانند. گروهی دیگر که جامعه شناسی را متعلق به عصر جدید می دانند‘ می گویند‘ می گویند علی رغم وجود مقولات یکسان و مشابه بین علم عمران و جامعه شناسی‘ ابن خلدون به لحاظ بنیانهای تفکر متعلق به عصرقدیم است. نویسنده کوشش می کند علاوه بر تسلیم این دو جریان تفکر و نشان دادن نمایندگان هردو گروه یافته های خود را درباره تفاوت بنیانهای تفکر هرگروه در اختیار خوانندگان و علاقه مندان قرار دهد‘ تا بر غنای این گونه مباحث بیفزاید.
تکامل محدود
جامعه شناسی
جامعه شناسی خود جوش
جامعه شناسی عامیانه
جعلی
ساخت
طبیعت
عامل انسانی
عصبیت
عصر جدید
عصر قدیم
علم عمران
نظریه های اجتماعی
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15068_d8dc65be817157edd982e1bd9375f82c.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
انتقال جمعیتی‘ علل و نتایج اقتصادی و اجتماعی آن
سید محمد
سیدمیرزایی
بحث انتقال جمعیتی در تحولات اجتماعی‘ اقتصادی و جمعیتی سابقه ای طولانی دارد‘ مورخان‘ اقتصاددانان‘ جامعه شناسان بویژه جمعیت شناسان‘ هر کدام متناسب با رشته خود‘ با بحث انتقال جمعیتی سروکار دارند. منظور از انتقال جمعیتی تحولانی است که در پدیده های باروری و مرگ و میر به وجود می آید و در نتیجه این تحولات جمعیت جامعه از یک تعادل معین بیولوژیک به تعادل دیگر از نظر اقتصادی‘ اجتماعی می رسد. بنابراین رشد جمعیت نه تابع رفتارهای زیست شناختی‘ بلکه تابع رفتارهای "علل گرایانه" می شود. در این میان‘ مهاجرتها هم به عنوان عامل اقتصادی‘ اجتماعی و سیاسی نقش بسزایی دارند. از لحاظ علل با عوامل این تحولات و نتایج آنها باید گفت ترکیبی از عوامل اقتصادی‘ اجتماعی و فرهنگی منشأ این تحولات می شود و از سوی دیگر این تغییرات خود منشأ تحولات اجتماعی و اقتصادی تعیین کننده ای می گردند. عوامل تاریخی نیز در این تغییرات تأثیر بسزا دارند. محققان دیگری نیز‘ از جمله سرائی‘ مهاجرانی‘ و ... مطالعاتی در زمینه انتقال جمعیتی انجام داده اند.
انتقال جمعیتی
باروری کل
تعادل جمعیتی
تغییرات ساختاری
ثبات موقتی
جمعیت شناختی
حد مطلوب جمعیت
روابط علی نوسازی
سیستم خانواده کوچک
ضریب همبستگی
عقلانی کردن زندگی
گونه های جمعیتی
نرخ بیکاری
وضعیت ابتدایی
وضعیت انتقالی
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15069_5d322755ccb8e6aa9c35bc1b2a7bd270.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
از جامعه صنعتی تا جامعه فراصنعتی بررسی و ارزیابی نظریه ها
منوچهر صبوری
کاشانی
در حدود دو قرن پیش از انقلاب صنعتی جوامع صنعتی را به وجود آورد که نظام تولید و اقتصاد آنها بر پایه استفاده از ماشین و منابع جدید انرژی استوار است. صنعتی شدن‘ بدون تردید‘ تأثیر عمده ای در توسعه اجتماعی در دو قرن گذشته داشته است. اما از دهه های 1950 و 1960 برخی تحلیلگران اجتماعی این نظریه را مطرح ساختند که علم و تکنولوژی به تنهایی به تنهایی نقش قاطعی در زندگی اجتماعی بازی می کند. بعضی متفکران و جامعه شناسان نیز از آن پس نظریه هایی را درباره دگرگونی در جوامع مدرن صنعتی مطرح نموده و کوشش کرده اند آینده این جوامع را پیش بینی کنند. آنها معتقدند که جوامع صنعتی مدرن درآینده وارد مرحله نوینی از تئسعه خواهند شد و به جامعه جدیدی؛ جامعه فراصنعتی‘ تبدیل خواهند گردید. انتقال به جامعه فراصنعتی دیگر اساساً مبتنی بر صنعت گرایی نیست و در واقع نمایانگر مرحله ای از توسعه است که به کلی فراتر از دوران صنعتی است.
در این مقاله برخی از برجسته ترین نظریه های مطرح شده درباره جامعه صنعتی و شکلهای گوناگون جامعه فراصنعتی مطرح و نقد و بررسی شده اند. چنین می نماید که گرچه دگرگونی در همه جوامع اجتناب ناپذیر است و جوامع صنتی پیشرفته با شتاب بیشتری متحول می شوند‘ اما بدون هیچ تغییر بنیادی در ساختار اجتماعی این جوامع بعید به نظر می رسد که انتقال به نوعی جامعه جدید امکان پذیر باشد.
پایان انقلاب
پایان ایدئولوژی
تغییرات ساختاری
جامعه بعد مدرن
جامعه تکنوکراتیک
جامعه فراصنعتی
جامعه نوین صنعتی
دانش کدگذاری شده
دگرگونی اجتماعی
صنعت زدایی
نقش منخصصان
همگرایی جوامع صنعتی
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15070_ee17b0a521255eb1e41d4acfaeb5336d.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
ارزیابی اعتبار سازه ای: نخستین گام ضرور در مطالعات بین فرهنگی
محمود قاضی
طباطبایی
در این مقاله‘ اعتبار سازه ای و روایی متن فارسی پرسشنامه گیبسون و دمبو (1984) برای اندازه گیری خود اثر بخشی معلمان دبیرستانها ارزیابی و تجزیه و تحلیل می شود. با استفاده از پنج مرحله ای که بوهرنستات (1984) برای ارزیابی اعتبار سازه ای وسایل اندازه گیری مشخص کرده است‘ تحلیل عاملی نتایج حاصل از 1730 دبیر دبیرستانهای شهر تبریز با روشهای چرخشی و غیرچرخشی‘ به استخراج دو عامل – که همخوانی کامل با عوامل استخراج شده در مطالعه گیبسون و دمبو (1984) و ویلفوک و هوی (1990) داشتند – منجر گردید. از این میان‘ نه گویه برای اندازه گیری بعد اثربخشی شخصی و هفت گویه برای اندازه گیری بعد اثربخشی تدریس حاصل شد. 16 گویه حاصل از این تحلیل‘ بار دیگر برای تأیید ساختار نظری سازه عنوان شده و همچنین ارزیابی روایی آن‘ مورد تجزیه و تحلیل عوامل تأییدی قرار گرفتند.
سه سؤال اساسی در این تحقیق مطرح بود: اول اینکه‘ ابعاد خود اثربخشی معلمین در ایران کدام اند؟ و آیا این ابعاد در جوامعی که از لحاظ تاریخی‘ فرهنگی‘ اجتماعی‘ و نظامهای آموزشی متفاوت هستند‘ ثابت اند؟ دوم‘ چگونه ابعاد مورد بحث با نظریه (تئوری) خود اثربخشی باندورا مربوط اند؟ و سوم‘ پایداری درونی متن فارسی پرسشنامه مذکور چگونه بوده است و این متن تا چه حد باصورت انگلیسی آن همخوانی دارد. نتایج حاصله‘ حاکی از همسانی (ایزومورفیسم) بسیار زیاد متن انگلیسی با ترجمه فارسی‘ اعتبار سازه ای و روایی بسیار زیاد‘ همچنین ثبات عملکرد‘ قابلیت تکرارپذیری و بازیافت پذیری این وسیله – هم از لحاظ نظری و هم از نظر تجربی – در زمینه های تاریخی‘ فرهنگی‘ اجتماعی و آموزشی متفاوت است.
اثربخشی تدریس
اثربخشی شخصی
اعتبار سازه ای
تئوری اثر بخشی
روایی
مطالعات بین فرهنگی
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15071_0251d514391b7c6679a39a222b79e53f.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
جایگاه "دروغ" و الگوهای رفتاری آن در روابط اجتماعی ما
مرتضی
کتبی
فرهنگ در جامعه ایران به همان اندازه غنی و گسترده است که مطالعه آن در کشور ما فقیر و بسته.
صدها خطوط فرهنگی وجود دارد که شناخت علمی آنها می تواند به حل مسائل اساسی جامعه ما از قبیل توسعه‘ ارتباطات‘ شخصیت پایه‘ قدرت‘ مدنیت و قضاوت‘ ... یاری رساند.
یکی از این خطوط‘ رفتار روانی – اجتماعی دروغ با الگوهای مختلف آن است. مفهوم دروغ که وسعت معنایی و کاربردی آن حیرت انگیز است‘ با وجود ظاهر غیر اخلاقی آن‘ دارای کارکردهای عدیده است به طوری که یکی از حلقه های ناگستنی زنجیره همیشگی ما را تشکیل می دهد.
در این مقاله سعی شده است تا با اینکه به شکل شناسی این رفتار‘ آن را مقوله بندی کرده و کارکرد هر یک از آنها را بنماییم. و با توجه به جنبه پایگاهی فرستنده و دریافت دارنده (عوامل انسانی) پیام دروغین و نیز شرایطی که پیام در آن رد و بدل می شود (عامل وضعیتی) الگوهایی (16گانه) هر چند ناقص به مثابه پیش طرحهایی برای شکل گیری تحقیقات در آینده و گامی نخستین در راه نطریه پردازی در آداب فرهنگی به دست بدهیم.
الگوهای رفتارهای روابط اجتماعی
دروغ
فرهنگ
قدرت
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15072_5e819c24ad79f766a889cd80e0e670b2.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
گفتگو : جامعه شناسی در فرانسه
مصاحبه با ژان ایو، تروپواستاد و رئیس بخش جامعه شناسی دانشگاه متز (فرانسه)
دکتر سیدحسن
حسینی
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15073_71e6f1baaf40e7b87cb4d05e5f050e26.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
نقد و بررسی کتاب
شاخص شناسی در توسعه پایدار
توسعه اقتصادی و حسابهای ملی در بستر سبز
قاسم
صافی
تجربه کشورهای پیشرفته در عرصه همزیستی بهینه و متعادل انسان با طبیعت نشان داده است که با تکیه به همان علمی که موجب ویرانی محیط زیست شده‘ آدمی می تواند به جبراین مافات و بازسازی چرخه حیات کره زمین دست زند و مشارکت دموکراتیک در جامعه را از ابتدای برنامه ریزی توسعه یافتگی یا ارزیابی توسعه یافتگی با تدوین استراتژیهایی مناسب و تخصیص بهتر منابع‘ امری حیاتی به شمار آورد.
بررسی حاضر با این هدف تدوین شده که با اشاره به پیشینه های پرداخت مسائل مربوط به توسعه اقتصادی و حسابهای ملی در بستر سبز که موضوع انتشارات کتاب "شاخص شناسی در توسعه پایدار" است‘ چهره ای از همزیست گرایی دشوار انسان با طبیعت را به تصویر کشد؛ و به بهانه انتشار کتاب فوق‘ بر ضرورت طرح چاره اندیشی عاجل برای حل مسایل زیست محیطی انسانی و تدوین سیاستها و راه کارهایی تأکید ورزد که بتواند با علل تأثیرات منفی آن برخورد کنند. این موضوعی است که همچون موضوع مرگ و زندگی برای انسان عصر حاضر‘ فراتر از یک دغدغه خاطر و مشغولیت اذهان در کشورها رخ نموده است.
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15074_1aae3e63a9c044a5f0e18776f2f11f00.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
معرفی کتاب
کتابهای جدید جامعه شناسی به زبان فارسی
پویا
کوهستانی
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15075_e03159f7ac7bd4df8388419d4aeeae51.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
معرفی کتابهای جدید علوم اجتماعی به زبانهای خارجی
مهرداد
برومند
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15076_356bc6a40625bb4e15cdf2b652b89e9e.pdf
نامه علوم اجتماعی
-
-
1377
12
12
خبر
سفر دو تن از استادان جمعیت شناسی استرالیا به ایران
unknown
1998
09
23
https://jnoe.ut.ac.ir/article_15077_50db16878954373f1fb734d4d42e0b41.pdf